مرکز قرآن و حدیث کریمه اهل‌ بیت علیها السلام

سوال: بنده حافظ ۱۰ جزء از قرآن بودم که ۳ سال از فضای قرآنی دور بودم و چند ماه است که حفظ را مجددا شروع کردم و الان حافظ ۳ جزء هستم. مشکلم انتهای آیات مشابه است. لطفا مرا راهنمایی کنید.

جواب: - راه حل اصلی در خصوص پایان آیات، انجام دقیق و صحیح حفظ جدید است.

- همچنین عبارت پایانی هر آیه با متن آیه پیوستگی کامل معنایی دارد. گاهی این ارتباط برای ما قابل کشف و فهم است و گاهی ابتدائا قابل کشف نیست و نیازمند تحلیل ذهنی است و شرح آن به عهده کتب تفسیری مثل تفسیر المیزان است. توجه به ارتباطات معنایی نشان می­دهد عبارت در ظاهر شبیه هم، مناسب آیه خودش بیان شده است؛ مثلا آیه­ای که درخصوص مجازات سارق سخن می­گوید با عبارت «والله عزیز حکیم» تناسب معنایی دارد نه با عبارت «والله غفور رحیم» یا مثل آیات ۱۵1تا ۱۵۳ سوره مبارک انعام که با سه عبارت مشابه تمام می­شوند:

ذلکم وصاکم به لعلکم تعقلون

ذلکم وصاکم به لعلکم تذکرون

ذلکم وصاکم به لعلکم تتقون

✍ در آیه ۱۵۱ سخن از نهی از شرک و قتل و فحشاست، تعبیر «لعلکم تعقلون» آمده، یعنی زشتی و تبعات این امور با اندکی تعقل برای همه آشکار می­شود؛

✍ در آیه ۱۵۲ که به حفظ مال یتیم، رعایت عدل و وفای به عهد امر می­کند، می­فرماید «لعلکم تذکرون»، یعنی خوبی عدالت را فطرت هر انسانی می­پذیرد و فقط نیاز به تذکر و یادآوری است.

✍در آیه ۱۵۳ که در مورد پیروی از دستورات خداست می­فرماید «لعلکم تتقون» یعنی تقوا همان راه اطاعت از فرامین خداوند است.

تمام تقدم و تأخرها و تفاوت الفاظ و... در قرآن کریم بار معنایی خاصی را به همراه دارند و با یک دلیل مشخص هماهنگ با منظور خداوند متعال آمده اند.

- مشابهات را با هم مقایسه کنید و شباهت­ها و تفاوت­هایشان را مشخص کنید، بعد به صورت مقایسه­ای درکنار هم بخوانید.

- انتهای آیات مشابه به خصوص آن­ها که دچار اشتباهتان می­کنند را به صورت منظم و دسته­بندی شده در ذهن و در یک دفترچه ثبت کنید؛ مثلا در سوره بقره انتهای آیه «و ماالله بغافل عما تعملون» ۴ بار آمده (در آیه ۷۴، ۸۵، ۱۴۰ و ۱۴۹) و انتهای آیه «و ماالله بغافل عما یعملون» یک بار آیه ۱۴۴ و هر یک از این آیات را به طور کامل در کنار دیگر آیات مشابهش بخوانید تا در ذهن با هم مقایسه شوند.

- در موارد معدود می­توانید از رمزگذاری لفظی، تجویدی، عددی یا... مناسب هم استفاده کنید. حافظه تصویریتان را تقویت کنید تا هنگام تلاوت تصویر صفحه به صورت واضح در ذهنتان مجسم شود.

- سعی کنید لحن قاری ترتیل را در محفوظاتتان یاد بگیرید و مثل خودش اجرا کنید.